علل درد لگن
ترجمه:دکتر علي ملائکه
علل درد لگن
درد لگني به دردي گفته مي‌شود که در شکم و پايين‌تر از ناف احساس مي‌شود. علت اين درد ممکن است طيف گسترده‌اي از عوارض و بيماري‌ها باشد. در «گالري سلامت» اين هفته به علل درد لگني مي‌پردازيم.
عفونت ادراري
عفونت مجاري ادراري (uti) هنگامي شروع مي‌شود که ميکروب‌ها به درون مجراي ادراري راه پيدا مي‌کنند. عفونت ادراري ممکن است در تمام مسير اين دستگاه ادراري از پيشابراه و مثانه گرفته تا حالب و کليه‌ها رخ دهد. علايم ممکن است به صورت احساس فشار در بخش پاييني لگن، ادرار کردن دردناک و تمايل مکرر به ادرار کردن باشد.
اين عفونت در صورت درمان مناسب معمولا مشکل وخيمي ايجاد نمي‌کند اما اگر به کليه‌ها منتشر شود، باعث آسيب دائمي آنها مي‌شود. نشانه‌هاي عفونت کليوي تب، تهوع، استفراغ و درد در يک طرف کمر است.
آپانديسيت
آپانديسيت به معناي التهاب آپانديس، يک زائده لوله‌‌اي متصل به روده‌بزرگ است. علايم آپانديسيت، درد حاد در طرف راست بخش پاييني شکم، استفراغ و تب است. اگر دچار اين علايم شديد، بايد به اورژانس مراجعه کنيد زيرا آپانديس عفوني‌شده بايد با جراحي خارج شود، در غير اين صورت پاره و عفونت درون شکم منتشر خواهدشد. اين وضعيت ممکن است به عوارض مرگباري منتهي شود.
درد اندام تناسلي
«ولوودينيا» به معناي درداندام تناسلي خارجي زنان است که در اطراف ورودي واژن احساس مي‌شود و ممکن است مدام يا عودکننده باشد و به‌صورت درد سوزنده يا گزنده رخ مي‌دهد. گاهي نشستن روي زين دوچرخه يا روابط زناشويي اين درد را بدتر مي‌کند. اين درد ناشي از عفونت نيست و هنگامي تشخيص داده مي‌شود که ساير علل درد تناسلي رد شده باشد. درمان با دارو يا فيزيوتراپي است.
نشانگاني پرخوني لگني
وريدهاي واريسي معمولا در پاها (در اين عکس در بخش بالايي ران) رخ مي‌دهند، اما گاهي در لگن به وجود مي‌آيند. خون در وريدهاي لگني جمع و باعث تورم و دردناک شدن آنها مي‌شود. اين عارضه را نشانگان پرخوني لگن مي‌گويند. اين درد هنگام نشستن يا ايستادن بدتر مي‌شود. شيوه‌هاي جراحي با کمترين برش (غيرتهاجمي) براي درمان نشانگان پرخوني لگني وجود دارد.
بيماري منتقل‌شونده از راه جنسي
گاهي درد لگني نشانه هشداردهنده برخي بيماري‌هاي آميزشي يا منتقل‌شونده از راه جنسي (std) است. شايع‌ترين بيماري‌هاي آميزشي ايجادکننده درد لگني کلاميديا و سوزاک هستند (عکس ميکروسکوپي مربوط به باکتري سوزاک است)؛ اين دو بيماري اغلب همراه هم بروز مي‌كنند و ممکن است بي‌علامت باشند، اما اگر علامتدار باشند، باعث ايجاد درد لگني، درد هنگام ادرار، خونريزي در فواصل قاعدگي‌ها و ترشح غيرعادي از واژن مي‌شوند. درمان براي جلوگيري از عوارض وخيم كلاميديا و سوزاك و پرهيز از انتقالشان ضروري است.
درد مزمن لگني
درد مزمن لگني زير ناف رخ مي‌دهد و حداقل 6 ماه طول مي‌کشد. اين درد ممکن است آنقدر شديد باشد که خواب، فعاليت شغلي يا روابط زناشويي فرد را مختل کند. براي حل اين مشکل بايد به پزشك مراجعه كرد.
اغلب عوارضي که باعث درد لگني مي‌شوند به خوبي به درمان پاسخ مي‌دهند اما گاهي باوجود آزمايش‌هاي بسيار، علت درد مشخص نمي‌شود. حتي در اين موارد نيز پزشک مي‌تواند با درمان‌هايي به تسکين درد کمک کند.
نشانگان پيش از قاعدگي (pms)
با نوسان‌هاي خلقي و اشتياق به غذا خوردن شناخته مي‌شود. اين عارضه ممکن است همچنين با چنگه‌هاي شکمي، کمردرد، سردرد، حساسيت پستان‌ها و آکنه بروز کند و تغييرات هورموني عامل ايجاد اين علايم هستند. استرس، ورزش نکردن و کمبود برخي از ويتامين‌ها ممکن است باعث بدترشدن علايم شود. اگر pms باعث مختل شدن فعاليت‌هاي روزانه شد، بايد با پزشک مشورت کرد. تغيير سبک زندگي و مصرف داروها اغلب به تخفيف اين علايم کمک مي‌کنند. اين نمودار تغييرات هورموني حين يک چرخه قاعدگي طبيعي را نشان مي‌دهد.
فيبروييد رحم
فيبروييدها (فيبروم‌ها) تومورهاي خوش‌خيم و غيرسرطاني هستند که در ديواره رحم رشد مي‌کنند. فيبروييدها در دهه 30 و 40 زندگي زنان شايع هستند و معمولا مشکلي به وجود نمي‌آورند. با اين حال برخي زنان ممکن‌است دچار احساس فشار در شکم، کمردرد، خونريزي شديد قاعدگي، درد هنگام رابطه زناشويي يا مشکلات هنگام باردار شدن شوند. با پزشک درباره درمان‌هاي موجود براي کوچک کردن يا خارج کردن فيبروييدهاي مشکل‌آفرين صحبت کنيد.
بيماري التهابي لگن (pid)
يکي از وخيم‌ترين عوارض بيماري‌هاي آميزشي (std) است. اين عفونت مي‌تواند باعث آسيب دائمي به رحم، تخمدان‌ها و لوله‌هاي فالوپ (که در تصوير به شکل متورم و قرمز ديده مي‌شوند) شود. در حقيقت اين بيماري رايج‌ترين علت قابل‌پيشگيري ناباروري در زنان است و علايم آن شامل درد شکم، ترشحات غيرطبيعي از واژن و درد حين رابطه‌زناشويي يا ادرار است. بيماري التهابي لگن با آنتي‌بيوتيک‌ها و در موارد شديد با جراحي درمان مي‌شود.
کيست تخمداني
فوليکول‌هاي تخمدان محل رشد تخمک حين چرخه ماهانه زنان هستند. درنهايت در ميانه اين چرخه، فوليکول باز مي‌شود و تخمک را آزاد مي‌کند. گاهي فوليکولي که در طول چرخه ماهانه رشد کرده است، باز نمي‌شود تا تخمک درونش را آزاد کند يا پس از آزاد کردن تخمک دوباره بسته مي‌شود و مايع درون آن تجمع پيدا مي‌کند و به صورت يک کيست تخمداني درمي‌آيد. کيست تخمداني معمولا مشکلي ايجاد نمي‌کند و به خودي‌خود تحليل مي‌رود اما کيست‌هاي بزرگ تخمداني باعث درد لگني، افزايش وزن و تکرر ادرار مي‌شوند. کيست‌هاي تخمداني را پزشک در معاينه لگني يا با سونوگرافي تشخيص مي‌دهد.
آندومتريوز
در برخي زنان بافت آندومتر (پوشش دروني رحم) در بيرون از آن و در جايي غيرمعمول رشد مي‌کند. اين رشد بافتي ممکن‌است روي تخمدان، لوله‌هاي تخمدان، مثانه، روده‌ها يا ساير بخش‌هاي بدن باشد. وقتي زمان خونريزي ماهيانه فرا مي‌رسد، اين بافت نابجا هم متلاشي مي‌شود و خونريزي مي‌کند، اما اين خون، راهي براي خروج از بدن ندارد. گرچه اين عارضه به‌ندرت خطرناک مي‌شود، اما ممکن است باعث درد لگني و ايجاد بافت جوشگاهي شود و در بارداري‌هاي بعدي اشکال ايجاد کند. آندومتريوز با درمان طبي و جراحي قابل کنترل است.
سنگ‌هاي کليوي
سنگ‌هاي کليوي در نتيجه رسوب املاح در ادرار به وجود مي‌آيند. اين سنگ‌ها ممکن است بسيار ريز به اندازه يک شن يا بسيار بزرگ و در حد يک توپ گلف باشند. هنگامي که سنگ‌ها از کليه‌ها از طريق حالب به سمت مثانه حرکت مي‌کنند، باعث درد ناگهاني بسيار شديدي در شکم يا لگن مي‌شوند. رنگ ادرار هم به علت خونريزي ممکن است صورتي يا قرمز رنگ شود. در صورتي که فکر مي‌کنيد دچار سنگ ادراري هستيد، با پزشک مشورت کنيد. اغلب سنگ‌ها به خودي خود از راه ادرار دفع مي‌شوند، اما برخي از آنها به درمان نياز دارند.
درد هنگام تخمکگذاري
اگر درد لگني در فاصله ميان 2 عادت‌ماهيانه رخ دهد، ممکن است علت آن تخمکگذاري باشد. حين تخمکگذاري تخمدان تخمک را با مقداري مايع و خون آزاد مي‌کند که ممکن است باعث تحريک پوشش دروني شکم شود. اين عارضه را «ميتل‌اشمرز» مي‌گويند که از کلمات آلماني به معناي «ميانه» و «درد» گرفته شده است، زيرا در ميانه چرخه ماهانه رخ مي‌دهد. اين درد ممکن است از ماهي به ماهي ديگر بين طرف راست و چپ جابجا شود، بي‌خطر است و طي چند ساعت برطرف مي‌شود.
افتادگي اندام‌هاي لگني
بسياري از زنان با افزايش سن تا حدي دچار افتادگي اندام لگني مي‌شوند. اين عارضه هنگامي رخ مي‌دهد که يک اندام لگني مانند مثانه يا رحم پايين‌تر از محل طبيعي‌اش قرار مي‌گيرد. معمولا افتادگي اندام‌هاي لگني مشکلي جدي براي سلامت زن ايجاد نمي‌کند، اما ممکن است نار‌احت‌‌کننده باشد. شايع‌ترين علامت اين عارضه، احساس فشار در مقابل ديواره واژن، احساس پري در بخش پاييني شکم، احساس ناراحتي در کشاله ران يا کمر و درد هنگام روابط زناشويي است. درمان اين بيماري‌ها از انجام ورزش‌هاي خاص تا جراحي متفاوت است.
بافت جوشگاهي
اگر جراحي در لگن يا ناحيه پاييني شکم انجام شود، مثلا جراحي براي برداشتن آپانديس يا سزارين، يا اين منطقه دچار عفونت شود، در اثر ايجاد بافت جوشگاهي، درد مداومي به وجود مي‌آيد. چسبندگي نوعي بافت جوشگاهي دروني است که اندام‌ها يا ساختارهايي که در شرايط عادي به هم متصل نيستند، به هم وصل مي‌کند. چسبندگي‌هاي درون شکم با توجه به محلشان ممکن است باعث درد و ساير مشکلات شوند. در برخي موارد چسبندگي‌ها را بايد با جراحي برطرف کرد.
التهاب بينابيني مثانه
التهاب بينابيني مثانه يک عارضه با درد مزمن است که با التهاب مثانه ارتباط دارد. علت دقيق اين عارضه نامعلوم است. افراد مبتلا به شکل شديد اين عارضه ممکن چند بار در يک ساعت نياز به ادرار کردن پيدا کنند. ساير علايم عبارتند از: احساس فشار در بالاي ناحيه زهار (پوبيس)، درد هنگام ادرار کردن و درد حين رابطه زناشويي. اين عارضه در زنان در 30 تا 50 سالگي شايع‌تر است و گرچه درماني براي آن وجود ندارد، اما با شيوه‌هايي مي‌توان علايم آن را كاهش داد.
بارداري نابجا
اين اورژانس مرگبار به درمان فوري نياز دارد. اين عارضه هنگامي رخ مي‌دهد که رويان تشکيل شده در جايي بيرون از رحم معمولا درون لوله‌هاي فالوپ (لوله‌هاي تخمدان) کاشته مي‌شود و شروع به رشد مي‌کند. علايم اين عارضه شامل درد يا چنگه‌هاي حاد لگني (به‌خصوص در يک طرف)، خونريزي از واژن، تهوع و سرگيجه است. اقدام‌هاي پزشکي فوري براي درمان اين عارضه ضروري است.
هفته نامه سلامت
پاسخ با نقل قول