سلامت غذا-تزریق هورمون به مرغ های پرورشی

[بهاري]

با سلام و خسته نباشيد خدمت دوستان عزيز
روش پرورش مرغ در مرغداريها با شرايط امروز كه نياز به توليد بالاي مرغ براي جوابگويي به تقاضاي مردم از طريق تزريق هورمون صورت ميگيرد آيا به سلامتي انسان زيان نميرسونه ؟ و آيا اينها طبق استاندارد و نكات بهداشتي صورت ميگيره و نظارتي روي اونها هست؟ آيا استفاده زياد از اين هورمونها براي تبديل جوجه به مرغ در مدت زمان كوتاه روي كيفيت گوشت و با الطبع استفاده از اين نوع گوشت روي سلامتي افراد جامعه تاثير منفي داره؟ ميشه لطفا كمي اطلاعات بديد. ممنون ميشم.

[دکتر سید حمید سجاد]

.....بر طبق اطلاعات موثق از منابع آگاه شرکت ..... که در زمينه مرغ و تخم مرغ فعاليت دارد .. در طول شش ماه گذشته از نوعی هورمون انسانی برای بالا بردن توليدات خود استفاده می نمايند که عواقبی بروی انسانها به جای می گذارد از جمله .....

...... اما امروز براي ما مي سازند، غذا را خود تشخيص مي داديم كه در چه فصلي، چه بخوريم، امروز فصل بي فصل، نمي شود، گوشت بدون چربي نخورد. اصلاً مگر مي شود مرغ را نخورد؛ هر چه غذا داريم، با گوشت مرغ فراهم مي آيند، حالا بر جگر و پوست آن «هورمون» وجود دارد، عيبي ندارد، دكتر مي رويم و با ضد هورمون خوب مي شويم، زنده باد الگوي مصرف. حالا مي خواهد اين مرغ بيست روزه از جوجه بودن به يك مرغ بالغ رسيده باشد، فرقي نمي كند؟....




.......قسمت اعظم كلسترول موجود در بدن مرغ در پوست آن انباشته شده و اگر هم به مرغ هورمون داده شده باشد مقدار قابل توجهي از اين هورمون، در كلسترول پوست مرغ ذخيره و حفظ ميشود........

[امير ترابى]

با سلام

دوست عزيز همانطور كه خودتان نيز اشاره اي فرموديد انجام اين عمل كار درستي نيست و باعث بروز مسايل مختلف ميگردد . براي اينكه در اين زمينه اطلاعات جامعتري را به دست اوريد توجه شما را به متن زير كه از روزنامه ابرار اقتصادي اقتباس گرديده و نظر يكي از متخصصين امر را نيز در اين زمينه بيان كرده جلب مينمايم .


هنوز هم در پرورش طيور از هورمون استفاده مي شود

مصرف گوشت مرغ به دليل استفاده از آنتي بيوتيکها و هورمونها بعنوان محرک رشد براي انسان زيان آور است کارشناسان مي گويند اين مواد که با هدف افزايش در آمد توسط صاحبان مرغداري ها براي رشد سريع به جوجه ها داده مي شود موجب مشکلاتي براي دستگاههاي ايمني بدن انسان مي شود دکتر شهاب قاضي دکتراي تغذيه طيور و عضو هيات علمي دانشکده کشاورزي کرمانشاه گفت : مصرف گوشت مرغ باعث مقاوم شدن بدن انسان در برابر آنتي بيوتيکها مي شودوي در گفت و گو با ايرنا افزود : آنتي بيوتيکها از جمله داروهايي هستند که در مرغداري ها به عنوان محرک رشد استفاده مي شود وي گفت : افرادي که گوشت مرغ زياد مصرف مي کنند اگر بيمار شوند و آنتي بيوتيک دريافت کنند به علت ميزان بالاي آنتي بيوتيک در بدن ، بدن آنان در برابر اين دارو مقاوم شده که اين امر ممکن است باعث طولاني شدن دوره درمان شود دکتر قاضي اضافه کرد صاحبان مرغداري ها در پرورش طيور داروهاي مکمل يا تقويتي استفاده مي کنند که بايد يک هفته تا ده روز قبل از کشتارمصرف آنها را قطع کنند که متاسفانه در اکثر موارد اين کار انجام نمي شود وي گفت : از سوي ديگر مديريت بد برخي واحدهاي پرورش طيور منجر به رعايت نشدن مسايل بهداشتي شده که نحوه کشتار و فرآوري بعد از کشتار تا زمان عرضه مرغ به بازار مصرف باعث بروز برخي از بيماريها مانند سالمونلا مي شود وي افزود بيماري سالمونلا اثرات ثانويه براي انسان دارد که با عوارضي مانند اسهال ، استفراغ ، تهوع و سرگيجه همراه است و درحالت هاي پيشرفته منجر به مرگ مي شود وي دليل بوي بد گوشت مرغ را استفاده از پودر ماهي بعنوان منبع پرو تئني ذکر کرد و افزود در صد مصرف پودر ماهي محدوديت دارد و بايد در رنجهاي خاصي مصرف شود که مصرف زياد پودر ماهي موجب بوي بد گوشت مرغ مي شود دکتر احمد باباخاني دامپزشک مي گويد مرغدار پس از تهيه جوجه يک روزه با ماشين حمل مخصوص جوجه را به مراکز پرورش منتقل کند و تمهيدات لازم از قبيل جيره غذايي ، بهداشت ، تهيوه مناسب واکسيناسيون و درمان به موقع بايد از اساسي ترين کارهاي اداره يک واحد مرغداري باشد وي گفت : دوره پرورش در مرغداري گوشتي چنانچه استانداردهاي لازم رعايت شود حداکثر 45 روز است ولي با توجه به شرايط بومي کرمانشاه اين دوره گاها تا 65 روز در نوسان است باباخاني افزود : اگر واکسيناسيون انجام نشود بيماريهاي مانند آنفلونزا برونشيت نيوکاسل ( بيماري ويروسي که سويه عصبي ، احشايي ، و تنفسي دارد ) باعث تلفات مرغها مي شود باباخاني گفت : مرغ بعد از اينکه مراحل کشتاري را طي کرد به داخل يک مخزن آب يخ وارد مي گردد تا دماي بدنش سرد گردد و از فساد موقتي جلوگيري شود در غير اينصورت ميکروبها فعال شده و فساد سريع مي شود وي افزود دروه نگهداري مرغ در آب کوتاه باشد چنانچه اين مدت زياد باشد تغييراتي در گوشت مرغ صورت مي گيرد که باعث ريش ريش و لزج شدن گوشت مرغ مي شود دکتر ولي الله واعظي مدير کل دامپزشکي استان گفت : مرغداري که شرايط نظام دامپروري را رعايت کرده باشد بايد سيستم ساخت سالن و تهويه فراهم باشد کل سيستم مثل آبخوري و دانخوري اتوماتيک باشد از مشاورين دامپروري و دامپزشکي استفاده شود نهاده ها را از منابع رسمي تهيه و واکسيناسيون را به موقع انجام دهد واعظي اضافه کرد ضايعات کشتار گاههاي مرغ به عنوان خوراک وارد چرخه غذايي مرغ مي شود و اين دوره همچنان ادامه داشته و حالت تصاعدي پيدا مي کند و به همين خاطر بايد از خوردن چربي طيور پرهيز کرد وي گفت : با توجه به نظارتي که از سوي دامپزشکي کشور نسبت به توليد و توزيع نهاده هاي طيور انجام مي شود تا تاريخ هيچگونه مواد افزودني غير مجاز از جمله هورمونها در مرغداريها ي کشور مصرف نشده است واعظي افزود : آنتي بيوتيکها مصرفي نيز مربوط به گله هايي است که دچار بيماري شده و يک هفته قبل از کشتار مصرف آن قطع مي شود مدير کل دامپزشکي استان افزود مرغهايي که بد بو و لزج هستند استاندارد نبوده و نبايد استفاده شود پزشکان معتقدند فرآورده هاي خام دامي از جمله مرغ بايد بانظارت بهداشتي توليد کشتار فرآوري و عرضه شود

[دکتر نادر]

اين روزها يک حكايت قديمي در آمريکا جنجال تازه‌اي به پا کرده
قصه مرغ‌ها و هورمون‌ها


سازمان غذا و داروي آمريکا (fda) سال‌هاست که کنترل همه‌جانبه‌اي بر روند توليد و پخش محصولات گوشتي دارد. از سوي ديگر ارايه محصولات گوشتي تازه همراه با شناسنامه شرکت‌‌هاي توليدي معتبر عملا راه را براي عرضه محصول‌هاي متفرقه بسته است. با وجود اين، همچنان بحث بر سر برچسب‌هاي «طبيعي» داغ است؛ محصولاتي که مدعي هستند در روند توليد آنها هيچ‌گونه هورمون، آفت‌کش و آنتي‌بيوتيکي مصرف نشده است. اين محصولات با اقبال بيشتري از سوي خريداران مواجه هستند؛ هر چند هنوز درباره تعريف «محصولات طبيعي» اختلاف نظر وجود دارد.


سابقه استفاده از هورمون‌هاي محرک رشد در صنايع کشاورزي به 50 سال قبل برمي‌گردد. هورمون‌هاي آنابوليک مي‌توانند فرآيند رشد حيوانات گوشتي را به توليد بيشتر عضله در مقايسه با چربي هدايت کنند. هرچند تنها يک دهه پس از استفاده صنعتي از هورمون‌هاي آنابوليزان در سال 1959 محدوديت‌هاي فراگيري در آمريکا و کشورهاي اروپايي و استراليا وضع شد.

از سوي ديگر، گزينش‌هاي ژنتيکي، نسل جديدي از مرغ‌هاي گوشتي را وارد مرغداري‌ها کرد که با رژيم غذايي خاصي در عرض 7 هفته 65 درصد افزايش وزن را نشان مي‌دادند.

با اين حساب، ديگر حتي توجيه اقتصادي لازم براي تخطي از قوانين سرسختانه وضع شده وجود نداشت. در حال حاضر، براساس اندازه‌گيري‌هاي سازمان غذا و داروي آمريکا ميزان استروژن موجود در جوجه‌هاي 55 روزه که وزني بين 5/2 تا 5/3 کيلوگرم دارند چيزي حدود 3 هزارم ميکروگرم است. يعني 57 هزار بار کمتر از آنچه که سازمان غذا و داروي آمريکا به عنوان حد مجاز تعيين کرده است.

البته بايد گفت اين سازمان ميزان مجاز 21هزار ميکروگرم را نيز با رعايت احتياط همه‌جانبه و چند برابر کمتر از حد مجاز آزمايش‌هاي مرجع تعيين کرده بود. به عبارت ديگر، بايد گفت در حال حاضر در فرآيند توليد محصول‌هاي گوشتي آمريکا و اتحاديه اروپا سال‌هاست که از هورمون‌هاي جنسي استفاده نمي‌شود اما سوال اينجاست که چرا همچنان روي برچسب محصول‌هاي گوشتي بسياري از شرکت‌هاي معتبر عبارت «بدون هورمون» درج مي‌شود؟

يافتن پاسخ اين سوال کار چندان سختي نيست. شرکت‌هاي توليدکننده مرغ‌هاي گوشتي از اين باور غط در ميان مردم آگاهند و اين باور قديمي را همچنان دستمايه تبليغات محصول‌هاي خود قرار مي‌دهند. در حقيقت آنها «پُز» چيزي را مي‌دهند که اساسا وجود ندارد!


ما طبيعي‌تريم!

دعواهاي لفظي چند شرکت بزرگ توليدکننده مرغ‌هاي گوشتي در هفته‌هاي اخير به سازمان کشاورزي و کنگره آمريکا نيز کشيده شده است. جدال اخير شرکت‌هاي رقيب اين بار نه بر سر استفاده از آنتي‌بيوتيک است و نه بر سر هورمون. آنها بر سر کلمه «طبيعي» با هم مشکل دارند.

طبق ابلاغيه سازمان کشاورزي آمريکا، اگر در فرآيند توليد يک مرغ گوشتي از آنتي‌بيوتيک استفاده نشود و پس از کشتار و حين بسته‌بندي نيز ادويه و موادشيميايي به آن افزوده نشود، شرکت مورد نظر مي‌تواند از برچسب «طبيعي» روي محصول خود استفاده کند اما گروهي از شرکت‌ها که اين روزها برخي از نمايندگان کنگره را هم با خود همراه کرده‌اند، مي‌خواهند آب و نمک را هم به ليست غيرطبيعي‌ها اضافه کنند. موج خبري به راه افتاده حتي سازمان کشاورزي آمريکا را هم به واکنش واداشته است.

اين سازمان در هفته گذشته اعلام کرد که در سياستگذاري‌هاي خود در مورد اعطاي عنوان «طبيعي» تجديدنظر مي‌کند. در حال حاضر 3/1 از مرغ‌هاي گوشتي توليدي در آمريکا مورد تزريق افرودني‌هايي چون آب و نمک قرار مي‌‌گيرند؛ افزودني‌هايي که گاهي تا 15 درصد از وزن يک مرغ را شامل مي‌شوند و محتواي سديم يک مرغ بسته‌بندي شده را 2 تا 3 برابر افزايش مي‌دهند؛ عاملي که مي‌تواند براي آنها که مجبور به رعايت رژيم کم‌نمک هستند خطرناک باشد.

براساس اعلام سازمان سلامت محصولات کشاورزي آمريکا، قوانين جديد در مورد برچسب‌هاي «طبيعي» تا پاييز امسال تدوين خواهند شد.

برچسب‌هاي صادقانه

«پردو» سومين شرکت بزرگ محصول‌هاي مرغ گوشتي در آمريکاست. اين شرکت يکي از پايه‌گذاران گروهي است که بحث افزودن نمک و ادويه به مرغ‌هاي کشتار روز را به راه انداخته‌اند.

لوييس‌لونا، سخنگوي اين شرکت مي‌گويد: «برچسب طبيعي يک معنا بيشتر ندارد و آن اين است که هيچ (مطلقا هيچ) ماده‌اي به محصول موردنظر اضافه نشده. تحت هيچ شرايطي تزريق آب و نمک داخل گوشت مرغ کاري طبيعي به حساب نمي‌آيد.»

تزريق آب و مواد افزودني ديگر به گوشت تازه مرغ موجب خوش‌طعم شدن و طبخ بهتر آن خواهد شد؛ اقدامي که شرکت‌هاي بزرگي چون «پيلگريم پرايد» و «تيسون فود» نزديک به يک دهه است که آن را انجام مي‌دهند.

سخنگوي شرکت تيسون در پاسخ به موج جديد به راه‌افتاده از يک پروژه تحقيقاتي ملي خبر مي‌دهد؛ پروژه‌اي که با حمايت مالي اين شرکت به انجام رسيده است. گري‌ميلکسون مي‌گويد: «نتايج اين تحقيق ملي نشان داده که اکثريت قريب به اتفاق شرکت‌کنندگان، تزريق آب و نمک را به داخل گوشت مرغ، عملي غيرطبيعي نمي‌دانند.»

از سوي ديگر، سخنگوي شرکت پيلگريم‌پرايد هم ماجرا را بسيار ساده‌تر از «جنجال‌آفريني‌هاي رقبا» مي‌داند. گري رودس مي‌گويد: «قضيه آنقدرها هم پيچيده نيست. ما تنها يک «انتخاب» ديگر را پيش روي مشتري‌هايمان قرار داده‌ايم که مي‌توانند آن را امتحان کنند يا نکنند! ما هم مرغ‌هايي با افزودني‌هاي صددرصد طبيعي توليد مي‌کنيم و هم مرغ‌هايي بدون هيچ‌گونه افزودني. اين حق مشتري است که هر کدام را مي‌خواهد انتخاب کند.»

به هر ترتيب، رييس اتحاديه پرورش‌دهندگان ماکيان آمريکا نيز کم‌و‌بيش نظري شبيه منتقدان برچسب‌هاي موجود دارد. بيل ماتئوس مي‌گويد: «اولين هدف برچسب‌هاي مواد غذايي بايد‌ آگاهي‌رساني صادقانه به مصرف‌کنندگان باشد نه وسيله‌اي براي تبليغ زيرکانه يک محصول. برچسب‌هاي ما نبايد به هيچ عنوان مصرف‌کنندگان را گمراه و سردرگم کنند.»

باربارا بوکسر، سناتور ايالت کاليفرنيا يکي از پيشگامان بحث محدوديت تزريق آب و نمک به گوشت تازه است. او که خود يک کنفرانس سراسري را در اين مورد ترتيب داده است، مي‌گويد: «ما در قدم اول مي‌خواهيم عنوان «طبيعي» را از اين‌گونه محصول‌ها حذف کنيم و در قدم‌هاي بعدي بايد قانوني را به تصويب برسانيم که محتويات افزوده‌شده به اين‌گونه موادغذايي اوليه با فونت درشت به چاپ برسند؛ آنقدر بزرگ که مطمئن شويم مصرف‌کنندگان مي‌دانند چه چيزي را با چه محتوياتي خريداري مي‌کنند.»

موضوع مرغ‌هاي نمکي وقتي جدي‌تر به نظر مي‌رسد که بدانيم الگوي مصرف نمک در ميان آمريکايي‌ها چندان تعريفي ندارد.

دکتر کريستين دومينگو که به تازگي مقاله‌اش در مجله نيوانگلند به چاپ رسيده، مي‌گويد: «آمريکايي‌‌ها بسيار بيشتر از استانداردهاي موجود نمک مصرف مي‌کنند. اصلاح الگوي مصرف نمک در ميان مردم آمريکا مي‌تواند 10 تا 24 ميليارد دلار از هزينه‌هاي درماني اين کشور را کاهش دهد. ما بايد به مردم آموزش دهيم که با مسووليت بيشتري برچسب‌هاي مواد غذايي را بخوانند تا گزينه‌هاي سالم‌تري را براي خود و خانواده‌شان انتخاب کنند.»

منبع: Afp وap

[دکتر نادر]

جوجه کباب با طعم آنتی بیوتیک و هورمون اضافی!
سلامت - شرق نوشت:

آنچه امروز بیش از هرچیزی افکار عمومی را نگران می‌کند، استفاده دامداران از آنتی‌بیوتیک‌های مجاز است و مردم هنوز از استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های غیرمجاز توسط برخی دامداری‌ها خبر ندارند
استفاده برخی از دامداران و مرغداران از آنتی بیوتیک غیر مجاز مانند «کلرا‌مفنیکل» و باقی ماندن آن در گوشت مصرفی به از کارافتادن مغز استخوان، کم‌خونی شدید و در مواردی به سرطان‌خون در مصرف کننده منجر می‌شود. «آراسب دباغ‌مقدم»، کارشناس صنایع غذایی می‌گوید: «این دارو در مراکز رسمی به فروش نمی‌رسد اما قاچاق آن را می‌توان به راحتی در مراکز غیررسمی به دست آورد.» البته به گفته او، در کنار «کلرامفنیکل» غیرمجاز، استفاده از آنتی بیوتیک‌های مجاز که باعث بی‌اثر ماندن آنتی بیوتیک در درمان بیماران می‌شود، همچنان سلامت جامعه را تهدید می‌کند.
مسئله‌ای که درمیان تکذیب و تایید مسئولان همچنان اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است. او درباره «کلرامفنیکل» می‌گوید: «تحقیقات نشان می‌دهد که این دارو بیشتر در مرغداری‌ها استفاده می‌شود.» این درحالی است که آنچه امروز بیش از هرچیزی افکارعمومی را نگران می‌کند، استفاده دامداران از آنتی بیوتیک‌های مجاز است و مردم هنوز از استفاده از آنتی بیوتیک‌های غیرمجاز توسط برخی خبر ندارند. هرچند به تازگی «بهروز جنت» معاون سازمان غذا و داروی ‌وزارت‌بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور استفاده از آنتی بیوتیک‌ها در صنایع گوشت را درحد مجاز دانسته؛ البته او حد مجاز آن رامشخص نکرده است.
البته جنت، زمانی هم که درباره استفاده از وایتکس در شیرها از سوی برخی از کارخانه‌داران سخن به میان آمد، نخستین کسی بود که درست در روز انتشارخبر، وجود وایتکس در شیر را تکذیب کرد. اما به فاصله یک روز بعد اعلام کرد که برخی از کارخانه داران از وایتکس استفاده می‌کنند، نه همه! این درحالی است که هنوز موضوع استفاده از آنتی بیوتیک‌های غیرمجاز و بسیار خطرناک به جامعه کشیده نشده، بلکه آنچه اقشار عمومی جامعه را حساس کرده، مقاومت ایجاده شده در برابر آنتی بیوتیک‌ها در بدن مصرف کنندگان فرآورده‌های گوشتی و لبنی است. به گفته دباغ مقدم، آنتی بیوتیک‌های مجاز که باعث ایجاد مقاومت در بدن انسان و بی‌اثر ماندن داروهای آنتی بیوتیکی برای درمان عفونت‌ها می‌شود، در دام و فرآوردهای دامی مثل شیر یا تخم‌مرغ هم تاثیر می‌گذارد. او این مسئله را درباره برخی عسل‌های تولیدی هم محرز می‌داند ومی‌گوید: «برخی از زنبورداران آنتی بیوتیک را در کندوی زنبور می‌ریزند که با استفاده زنبورها وارد عسل می‌شود.»
دباغ‌مقدم یکی از راه‌‌حل‌های اساسی برای این معضل خطرناک را رعایت مدت‌ممنوعیت مصرف از سوی صاحبان دام و طیور می‌داند. او می‌گوید: «هر دارویی یک مدت ممنوعیت مصرف دارد. بنابراین صاحبان دام و طیور باید بین زمان ذبح حیوان و استفاده از دارو یک فاصله استاندارد را رعایت کنند تا بقایای آنتی بیوتیک از بدن حیوان پاک شود. متاسفانه این مسئله از سوی برخی رعایت نمی‌شود. بنابراین باقی مانده آنتی بیوتیک‌ها وارد فرآورده‌ها می‌شود و سلامت مصرف کننده را به خطر می‌اندازد.» دباغ علت استفاده از آنتی بیوتیک‌ها توسط صاحبان صنایع دام و طیور را به دلیل عدم مدیریت بهداشت پرورش دام می‌داند ومی گوید: «مثلا پزشکانی که به وضعیت استریل محل کار خود مطمئن نیستند تا قبل از اینکه به اتاق عمل بروند به بیمار خود آنتی بیوتیک تجویزمی‌کنند تا عفونت محیط وارد بدن او نشود. برخی از صاحبان صنایع هم تا لحظه کشتار دام و طیور به حیوان آنتی بیوتیک می‌دهند تا مبادا حیوان در محیط آلوده بیمار شود و بمیرد.»
او درباره نظارت سازمان دامپزشکی می‌گوید: « در هر مرغداری باید دو دامپزشک به صورت تمام وقت و نیمه وقت حضور د اشته باشد اما به این معنی نیست که حتما حرف دامپزشک را گوش بدهند.» او برخلاف دیگران که مسئله آنتی‌بیوتیک را خارج از صنایع دام و طیور می‌داند، می‌گوید: «قطعا آنتی بیوتیک‌ها در برخی صنایع استفاده می‌شود وگرنه یک دامدار یا یک روستایی که 10 گوسفند یا 10 مرغ دارد که در چرخه اقتصادی و غذایی کشور جایی ندارد!»

هورمون به مرغ‌ها داده نمی‌شود!

هرچند استفاده از آنتی بیوتیک‌ها مسئله‌ای است که سال‌هاست سلامت کشور را اذیت می‌کند اما به نظر می‌رسد که عموم جامعه بیش از هرچیزی نگران هورمون‌های تزریقی به مرغ‌ها در مرغداری هستند. دباغ مقدم استفاده از هورمون‌ها در مرغداری را یک شایعه بزرگ می‌داند و می‌گوید: «بسیاری به تصور اینکه مرغ خیلی سریع به رشد می‌رسد، فکر می‌کنند رشد مرغ براثر هورمونی است که توسط سرمایه‌گذاران و صاحبان کار به آنها تزریق می‌شود.
درحالی که هورمون آنقدر گران است که برای مرغداری‌ها اصلا به صرفه نیست تا از آن استفاده کنند.» او دلیل افزایش سریع وزن مرغ را اصلاح نژاد، مدیریت مرغداری، استفاده از نور و مسائل دیگر می‌داند که باعث می‌شود تا مرغ خیلی سریع به وزن مطلوب برسد. به گفته دباغ، گاهی به مصرف‌کننده پیشنهاد می‌شود از بال مرغ استفاده نکند چون چربی آن زیاد است اما این هشدار به معنی استفاده از هورمون نیست.
البته او استفاده از هورمون در دامداری‌ها رد نمی‌کند و می‌گوید: « در دامداری‌ها هورمون استفاده می‌شود و این هورمون علاوه بر گوشت‌های مصرفی، از طریق فرآورده‌هایی چون شیر و لبنیات هم وارد بدن مصرف کننده می‌شود.» البته او استفاده از هورمون را توسط برند‌های شناخته شده کشور رد می‌کند و می‌گوید: «تحقیقات نشان می‌دهد که برندهای شناخته شده در کشور از هورمون استفاده نمی‌کنند اما مشکل درباره برند‌های کوچکی است که توزیع آنها محلی و منطقه‌ای است و کمتر شناخته شده‌ هستند.

[دکتر نادر]

پرسش از متخصص صنايع غذايي/ دکتر آراسب دباغ‌مقدم
به مرغ‌ها هورمون مي‌زنند؟

بسياري از افراد وقتي مي‌بينند و مي‌شنوند که مرغ خيلي سريع رشد مي‌کند، تصور مي‌کنند رشد مرغ بر اثر هورموني است که توسط سرمايه‌گذاران و صاحبان کار به آن تزريق مي‌شود....

بارها از طريق مطبوعات و رسانه‏ها از سوي متخصصان صنايع غذايي اين مساله عنوان شده که به هيچ‏وجه در صنعت مرغداري ايران، براي رشد مرغ‏ها از هورمون استفاده نمي‏شود. البته
استفاده نکردن از هورمون، به اين معني نيست که نظارت و کنترل بيشتري در اين عرصه وجود دارد يا اينکه مرغدار به دليل احساس مسووليت، اين کار را انجام نمي‏دهد بلکه علت اصلي آن، گران بودن هورمون است و استفاده از آن در صنعت مرغداري با توجه به قيمت مرغ به صرفه نيست چرا که در کنار آن هزينه‏هاي ديگري از جمله تغذيه دام، آب، برق، بهداشت محيط و... نيز مطرح است.

شايد براي بسياري از افراد اين سوال مطرح باشد که چگونه در صنعت مرغداري پس از 45 روز رشد مرغ به گونه‌اي است که باعث افزايش وزن آن مي‏شود، درحالي که اگر مرغ در محيط بيرون از مرغداري نگهداري شود، چنين نيست. در واقع افزايش سريع وزن مرغ در صنعت مرغداري به دليل اصلاح نژاد، مديريت مرغداري، استفاده از نور و مسايل ديگري نظير نوع تغذيه حيوان است. تقريبا طي 45 روز در مرغداري تمام چراغ‏ها روشن بوده و مرغ با اين احساس که روز است، مدام از دانه تغذيه مي‏کند درنتيجه در اين مدت زماني، مرغ بيش از حد معمول چاق مي‏شود.

در اصلاح نژاد مرغ‏ها با تلفيق ژنتيکي که به نژاد گوشتي معروف است، ضريب تبديل به چربي بسيار پايين است، در نتيجه بيشتر غذايي که مرغ مي‏خورد، به ماهيچه و گوشت تبديل مي‏شود. به اين ترتيب همه عوامل دست به دست هم مي‏دهند تا مرغ با وزني مطلوب آماده عرضه به بازار شود.

متاسفانه اکثر مردم به شايعه‌ها بيش از حقيقت و واقعيت‏هاي علمي توجه مي‏کنند. با اينکه بارها متخصصان مربوطه اعلام کرده‏اند از هورمون در صنعت مرغداري استفاده نمي‏شود و مشکلي در مضر بودن اين ماده غذايي نيست، اما آنها همچنان قسمت‏هايي از گوشت مرغ به خصوص بال مرغ را به دليل هورموني بودنش استفاده نمي‏کنند. علاوه بر اين، گاهي برخي از پزشکان که اکثرا مطالعه‌هاي آنها براساس منابع کشورهاي غربي است، توصيه مي‏کنند از بال مرغ استفاده نشود اما درواقع اين هشدار به معني استفاده از هورمون نيست. گرچه در کشورهاي غربي به خصوص آمريکا براي رشد سريع مرغ از هورمون استفاده مي‏شود اما از سال 1960 به بعد در اروپا استفاده از هورمون منع شده است که انتظار مي‏رود در آمريکا نيز مصرف آن ممنوع اعلام شود. در حال حاضر مشکلي که مرغ‏هاي صنعتي کشورمان با آن مواجه هستند، استفاده از آنتي‏بيوتيک آن هم براي پيشگيري و درمان بيماري‌هاي عفوني است که مساله آن با هورمون کاملا متفاوت است و چون اين آنتي‌بيوتيک‌ها در چربي‏هاي زير پوست مرغ، جمع مي‌شوند، مصرف مرغ با پوست و به خصوص قسمت بال مرغ که مملو از چربي است، توصيه نمي‌شود.

[دکتر سید حمید سجاد]

ناگفته های گوشت ها و مرغ های هورمونی



ناگفته های گوشت ها و مرغ های هورمونی

با وجود تمام مشکلات اقتصادی خانواده ها از سهم محصولات دامی مثل گوشت و شیر در تأمین جیره پروتئینی سبد خانوار ایرانی نمی توان صرف نظر کرد. عرضه و تقاضا در بازار نشان می دهد اگرچه همیشه نوساناتی در تولید و عرضه این محصولات بوده است اما خانواده ها همچنان ناگزیر از مصرف شیر، گوشت و تخم مرغ هستند؛ به طوری که سالانه حدود 1/5 میلیون تن گوشت مرغ در واحدهای پرورش مرغ گوشتی کشور تولید می شود. پس اطمینان و آگاهی کامل مصرف کننده از صحت و سلامت این دسته از مواد غذایی را نمی توان خواسته گزافی دانست...





ارگان های مختلفی در حوزه نظارت و حفظ سلامت و امنیت غذایی فعال و مسوول اند که مهم ترین آنها سازمان دامپزشکی کشور است. با وارد دانستن برخی انتقادات به عملکرد برخی از این نهادها، نباید از دایره انصاف خارج شد و نقش یکسری سودجویی ها، شایعات و باورهای نادرست را در آسیب رسیدن به اعتماد مصرف کنندگان به سلامت غذا نادیده گرفت. به خاطر داشته باشیم که اولاً در صنعت دامپروری به دلیل زنده و پویا بودن سیستم، ارتباطات بسیار پیچیده و غیرقابل پیش بینی تر از سایر صنایع است که این مساله گاه قضاوت را مشکل می سازد و ثانیاً هر گونه تأثیرگذاری بر رابطه غذایی دام و انسان با مطالعه و صرف زمان و انرژی سازماندهی شده و کار پایه ای ممکن خواهد بود. به صورتی که این اصل در آرمان دامپزشکی کشور «دام سالم، غذای سالم، انسان سالم» نمود پیدا می کند. در این مطلب کلیاتی در مورد کم و کیف استعمال هورمون های محرک رشد در دامپروری و تولید گوشت، مطرح شده است.



● هورمون چیست؟



هورمون ها همان ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در بدن حیوان و انسان تولید می شوند. آنها در واقع پیام های شیمیایی محسوب می شوند که توسط غدد مترشحه داخل بدن تولید شده و از طریق خون به بخش هدف یعنی محل تأثیر خود راه پیدا می کنند. مقادیر تولیدی هورمون ها بسیار جزیی است اما عملکردشان در رشد و تولید مثل بسیار پراهمیت است.

هورمون ها از نظر ساختار شیمیایی متفاوتند. برخی ساختمان استروییدی (اساس لیپیدی) و برخی دیگر ساختمان پروتیینی دارند (مثل انسولین). هورمون های استروییدی در مصرف خوراکی جذب شده و فعال می مانند. اما هورمون های پروتیینی معمولاً ساختمان و فعالیت زیستی خود را در محیط معده از دست می دهند.







● تاریخچه

در حدود سال ۱۹۳۰ عده ای محقق تجربی با به دست آوردن عصاره غده هیپوفیز گاو و تزریق آن به گاوهای شیری تحت آزمایش به این نتیجه رسیدند که این ماده موجب افزایش شیر دام می شود. بعدها مشخص شد عامل این افزایش، هورمون رشد گاوی (bGH) بوده است. با فاصله حدود ۵۰ سال، امکان تولید انبوه این عامل توسط فرآیندهای زیست فناوری فراهم شد و محصولی تحت عنوان هورمون رشد نوترکیب گاوی یا سوماتوتروپین نوترکیب گاوی برای مصرف در گاوهای شیری توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) مجوز گرفت. در سال ۱۹۳۰، اثرات رشدافزای هورمون استروژن بر تولید گوشت قرمز و مرغ تأیید و بعد از شناخت فرمول شیمیایی این هورمون امکان ساخت صنعتی آن فراهم و تقریباً از سال ۱۹۵۰ مورد مصرف قرار گرفت.





از چند سال پیش ۶ نوع مختلف از هورمون های استروییدی با مجوز FDA در صنعت دامپروری و به خصوص پرواربندی ( پرورش گوساله گوشتی ) ایالات متحده، کانادا و چند کشور دیگر استفاده می شود. سه هورمون مورد استفاده استرادیول، پروژسترون و تستوسترون جزو هورمون های طبیعی جنسی هستند و سه هورمون دیگر با نام های زرانول، استات ترنبولون و استات ملنگسترول در واقع شکل صناعی همان هورمون های جنسی اند.





● چرا و چگونه؟



اثرهورمون های استروییدی طبیعی بدن در تحریک رشد دام و انسان به اثبات رسیده است. به دلیل افزایش رشد و حجم گوشت همچنین بازدهی بهتر مواد غذایی (کاهش ضریب تبدیل غذایی) در تولید گوشت، این هورمون ها مورد توجه قرار گرفتند و سابقه مصرف شان در کشورهایی نظیر ایالات متحده به بیش از ۵۰ سال می رسد. اکثر این هورمون ها به فرم کاشتنی در زیرجلد گوش دام استفاده می شود و بعضی دیگر به شکل مخلوط خوراکی و گاه تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند. ظاهراً هیچ زمان منع مصرفی هم برای گوشت دام های تحت تجویز این هورمون ها وجود ندارد. گفته می شود این مواد با کاهش ذخایر چربی در تولید گوشت لخم نیز مؤثرند. دکتر مارک اسپایر، استادیار دانشگاه کانزاس معتقد است که هورمون های استروییدی ۱۰ تا ۱۵ درصد در افزایش وزن تأثیر داشته و به همین میزان ضریب بازدهی غذای مصرفی دام را بالا می برند. در سال ۲۰۰۵ طبق آمار حدود ۵/۳۲ میلیون گاو برای تأمین گوشت مورد نیاز مصرف کنندگان ایالات متحده کشتار شد و پژوهشگران معتقدند چیزی حدود ۶۶ درصد دام کشتار شده در این کشور برای رشد سریع و عرضه به بازار مصرف، تحت تجویز هورمون های آنابولیک (استروییدی) قرار می گیرند.



هورمون رشد گاوی طبیعی یا نوترکیب نیز که بیشتر در مورد گاوهای شیری استفاده می شدند و امروزه مصرف شان به دلیل عوارض احتمالی خیلی محدود شده است، می تواند با میانجیگری یکسری فاکتورهای رشد از جمله عامل رشد شبه انسولینی (IGF ۱) بر میزان رشد و تولید شیر تأثیر بگذارد.





● عوارض احتمالی

به گفته دکتر جرالد گست، از کارشناسان FDA حداکثر میزان مجاز مصرف روزانه هورمون ها برای گوساله کمتر از یک درصد تولید روزانه هورمون در کودکان نابالغ (مصرف کنندگان حساس) در نظر گرفته شده است. کارشناسان FDA معتقدند تقریباً ۱۰ درصد هورمون های خورده شده از طریق روده قابل جذب هستند. علی رغم تمامی این نظرات، در ایجاد باور سلامت این هورمون ها، پژوهشگران عمدتاً اروپایی احتمال می دهند باقی مانده های هورمونی در گوشت با برهم زدن تعادل هورمونی مصرف کننده باعث اختلالات رشد و تولید مثلی همچنین در مواردی سرطان پستان، پروستات یا کولون خواهند شد. به علاوه مطالعاتی نیز در حوزه تأثیرات این مواد بر کیفیت بلوغ دختر و پسر بچه ها انجام گرفته است. اما تا به حال مطالعه جامع و کاملی در زمینه عوارض کلی این هورمون ها بر سلامت جامعه انسانی صورت نگرفته است و اکثر بررسی ها نتایج متفاوت و گاه متناقض دارند. با وجود این که عده ای از محققان معتقدند هورمون رشد نوترکیب گاوی هیچ تاثیری در انسان ندارد و اصلاً توسط سلول های بدن انسان به عنوان یک هورمون شناخته نمی شود، عده ای دیگر شدیداً بر احتمال سرطان زایی آن تأکید دارند.







● چه خبر از تولید گوشت در ایران؟

به صراحت می توان گفت ایران در این زمینه از جمله کشورهای پاک محسوب می شود. علل گوناگونی برای توضیح این وضعیت وجود دارد:



با توجه به اینکه عوامل مختلفی هم چون کمیت و کیفیت تغذیه دام، شرایط محیطی، فرهنگ تولید و ... در ایران با سایر کشورها متفاوت است و دامداران در کشور با مسایل و مشکلات مختلف درگیرند، به نظر می رسد استعمال این هورمون ها در کشور مقرون به صرفه و عقلانی نباشد. به گفته کارشناسان دارو و درمان سازمان دامپزشکی، هیچ دارویی تحت عنوان هورمون محرک رشد دام در لیست اقلام دارویی وارداتی و تولیدی ثبت نشده است. پس اگر احتمالاً موردی در بازار دیده شود از مبادی غیر رسمی و قاچاق وارد شده اند.



با دقیق شدن بر نتایج مطالعات در کشورهای غربی به سادگی می توان دریافت که اثرات به ظاهر مفید هورمون ها صرف نظر از اینکه مورد منازعه نیز هستند، در کشورهایی نمود پیدا کرده است که از تمامی استعداد و توان جمعیت دامی خود بهره مند شده و تمام شرایط مدیریتی در بهترین شکل به اجرا در آمده است. به نظر می رسد که استفاده از این مواد تنها در چنین شرایط ایده آلی ممکن است مقرون به صرفه باشد. بنابر اظهارات آقای دکتر مشکات مدیرکل دفتر بررسی، مبارزه و مراقبت بیماری های دام سازمان دامپزشکی: «پتانسیل های فراوان دام در ایران فعلاً به طور کامل به کارگرفته نشده است. از ۷/۷ میلیون گاو نزدیک ۴ میلیون رأس آن را گاوهای بومی با ظرفیت های پایین رشد وتولید تشکیل می دهند و این در حالی است که امروزه تغذیه و اصلاح نژاد از ارکان اصلی بهره وری در دامپروری محسوب می شود.» او اضافه کرد: «در شرایط فعلی و با وجود این همه پتانسیل همچنین حرکت دنیا به سمت محصولات ارگانیک و سالم نه به صرف و نه به مصلحت صنعت دامپروری است که دامدار به سمت استفاده از این ترکیبات برود.»







آقای مقدم نیا، مدیر عامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران با اشاره به عدم مصرف هورمون ها در وضع موجود واحدهای مرغ گوشتی، نقش آموزش مسایل مدیریتی و تغذیه ای به مرغداران را در ارتقای بهداشت نظام غذایی کشور مهم دانست. او معتقد است که عرضه یک محصول سالم انتهای یک زنجیره طولانی است که از بدو دوره پرورش شروع می شود. به نظر وی نظارت کامل بر بهداشت تولید در شرایطی با چنین فشردگی تولید و عرضه کاری، سخت اما شدنی است. آقای مقدم نیا بسته بندی، شناسنامه دار کردن کلیه محصولات دامی از قبیل گوشت سفید و مشخص بودن کلیه اطلاعات مربوط به تولید آن محصول در کنار افتتاح، تجهیز و فعالیت های آزمایشگاه های رفرنس منطقه ای را برای کنترل و نظارت سیستماتیک بر بهداشت و امنیت غذایی با منشأ دامی گامی بلند در راستای بهبود سلامت غذایی کشور می داند.





صرف نظر از همه این مسایل، بنابر یافته های جدید، دام نیز به طور کامل از مضرات این مواد در امان نیست. به طوری که به نظر می رسد مصرف هورمون رشد نوترکیب گاوی برای افزایش شیر موجب یکسری اورام پستان مقاوم به درمان آنتی بیوتیکی در گاو می شود که به دلیل افزایش مصرف آنتی بیوتیک ها، منع مصرف شیر و تحمیل هزینه های اضافی برای درمان را در پی خواهد داشت. بروز یکسری عوارض غیرقابل پیش بینی و خطرساز عملاً استفاده از این مواد را در کشورهایی نظیر ایران با ریسک های جدی مواجه می سازد.







دکتر حامد حیدری والا

[دکتر سید حمید سجاد]

مرغ های هورمونی، توهم یا واقعیت



در سال های اخیر در ایران شاهد پخش شایعاتی مبنی بر استفاده از هورمون ها در پرورش دام ها و به خصوص طیور بوده ایم و متاسفانه در اكثر موارد، برخی پزشكان جامعه هستند كه به دلیل عدم آگاهی های كافی در مورد این مساله به این شایعات دامن می زنند و مسائلی همچون بروز كیست های تخمدانی و رشد موهای زائد در بدن زنان را به استفاده از گوشت مرغ هایی كه در پرورش آنها از هورمون ها استفاده شده است، نسبت می دهند.

لذا بر آن شدیم تا با جمع آوری اطلا عاتی پیرامون این موضوع، نگرانی موجود را برطرف كنیم.
بیش از ۶۰ سال است كه در دام های اهلی از فرآورده های موثر در افزایش میزان رشد استفاده می شود. این فرآورده ها كه تحت عنوان محركین رشد از آنها یاد می شود، تركیباتی هستند كه به طور كلی به دو دسته عوامل ضدباكتریایی (آنتی بیوتیک ها و پروبیوتیک ها) و مواد آنابولیک (استروژن و اندروژن ها و هورمون رشد) تقسیم می شوند.
تاریخچه استفاده از عوامل محرک رشد به دهه ۱۹۴۰ برمی گردد. در این سال ها مشخص شد كه افزودن آنتی بیوتیک ها و تركیبات آنابولیک همانند استروژن مصنوعی به غذای دام و طیور باعث بهبود افزایش وزن در آنها می گردد و در همان سال ها بود كه تولید تجاری آنتی بیوتیک ها و استروژن ها سریعا شكل گرفت و در دهه ۱۹۵۰ سازمان غذا و داروی آمریكا(ائء( مجوز مصرف آنها در دامپزشكی را صادر كرد. آنتی بیوتیک ها از طریق تاثیر بر باكتری های دستگاه گوارش و هورمون های محرک رشد از طریق افزایش میزان پروتئین سازی در بدن دام و طیور، اثرات خود را اعمال می كند.
هورمون ها تركیباتی شیمیایی هستند كه بوسیله یک سلول یا گروهی از سلول ها ساخته شده و فعالیت همان سلول، سلول هایی كه در نزدیک آن هستند و یا سلول هایی كه در جاهای دورتر قرار دارند، را تنظیم می كنند. به طور كلی هورمون های محرک رشد (آنابولیک) كه در دام و طیور مصرف می شوند، شامل هورمون رشد گاوی (ثثا)، اندروژن ها، استروژن و پروژسترون هستند.

از سال ها قبل مشخص شده كه هورمون رشد، عمده ترین هورمونی است كه باعث تغییر در میزان ترشح شیر در بخش اعظم دوره شیردهی در گاو می شود و تزریق روزانه آن باعث افزایش تولید شیر خواهد شد. در حال حاضر، استفاده از هورمون رشد از ۳ تا ۴ هفته بعد از زایمان گاو شروع شده و تا حدود ۴۰ هفتگی به صورت یک سری از تزریقات (با فاصله روزانه تا هفتگی) ادامه می یابد. تزریق هورمون رشد به خوک ها، بره ها و گاوهای در حال رشد باعث افزایش وزن آنها می گردد. این افزایش وزن همراه با افزایش تجمع پروتئین، كاهش محتوی چربی و بهبود ضریب تبدیل غذایی می باشد. به طور طبیعی، حتی در شیر گاوهایی كه از ثثا استفاده نكرده اند نیز مقادیر مختلفی از ثثا یافت می شود. در گاوهایی كه ثثا را به صورت تزریقی دریافت می كنند، هیچ افزایشی در مقدار ثثا شیر مشاهده نشده است.


ثثا موجود در شیر بعنوان خطری برای مصرف كنندگان محسوب نمی شود. این هورمون یک هورمون پروتئینی بزرگ بوده (با وزن ملكولی ۲۲.۰۰۰ دالتون) كه از دستگاه گوارش جذب نمی شود و وقتی كه از راه خوراكی مصرف شود، تحت تاٴثیر هضم آنزیمی در دستگاه گوارش قرار گرفته و تجزیه می شود و به همین دلیل است كه هورمون های پروتئینی مانند انسولین و ثثا بایستی از راه تزریقی مصرف شوند نه خوراكی. ثثا یک پروتئین است و مشابه با تمام پروتئین های موجود در رژیم غذایی انسان ها، تحت تاٴثیر آنزیم های گوارشی به واحدهای سازنده اش یعنی اسیدهای آمینه تجزیه می شود. بعد از تجزیه، ثثا هیچ عملكرد بیولوژیک در انسان ندارد. این تركیب، تنها بعد از تزریق مستقیم به گاو فعال می شود و شیر دام های درمان شده با ثثا، از تمامی جهات شبیه به شیر دام های درمان نشده است. درصد چربی، پروتئین، مواد معدنی، لا كتوز و خواص عمل آوری آن نیز مشابه با شیر دام های درمان نشده است. شاید چیزی كه برای مصرف كننده مهم تر باشد، بو و مزه شیر باشد كه از این جهت نیز مشابه با شیر دام هایی است كه از ثثا استفاده نكرده اند.
باقیمانده هورمون رشد در شیر (بصورت طبیعی یا در نتیجه تجویز هورمون رشد)، در انسان، فعالیت بیولوژیک نداشته و هیچ مشكلی از نظر سلا مت ماده غذایی مصرفی مطرح نیست. ائء مكررا اعلا م كرده است كه مصرف ثثا موجود در شیر دام ها توسط انسان مشكلی ایجاد نمی كند. ثثا در انسان هیچگونه فعالیتی ندارد و تلا ش های انجام گرفته به منظور تحریک رشد در كودكان مبتلا به كوتولگی ناشی از كم كاری غده هیپوفیز با استفاده از تزریق ثثا، به طوركلی با شكست روبرو شده است.
در گاوهای گوشتی از ۲ هورمون طبیعی جنس ماده یعنی استروژن و پروژسترون و یک هورمون طبیعی جنس نر یعنی تستوسترون، به عنوان هورمون های محرک رشد استفاده می شود. اگر این استروئیدها از طریق خوراكی تجویز شوند، بخش عمده ای از كل داروی تجویز شده، در كبد و احتمالا در مخاط روده غیرفعال می شود. بخشی از دارو كه جذب شده، از طریق سیاهرگ باب به كبد منتقل می گردد. بالا بودن میزان متابولیسم این استروئیدها در كبد، منجر به دفع سریع متابولیت های غیرفعال و كوتاه شدن نیمه عمر دارو می گردد. برای اینكه این استروئیدهای تجویز شده از راه خوراكی بتواند فعالیت بیولوژیكی قابل مقایسه با داروی تجویز شده از راه تزریقی داشته باشد باید مقدار آن بسیار زیاد باشد. علی رغم اینكه این استروئیدها، از مخاط روده نسبتا سریع جذب می شوند ولی به دلیل بالا بودن سرعت تجزیه و كونژوگه شدن آنها در كبد، فراهمی زیستی آنها از طریق خوراكی، نسبتا پائین بوده و معمولا از راه خوراكی موثر محسوب نمی شوند.
نتایج به دست آمده نشان داده اند كه باقیمانده داروئی در بافت های خوراكی دام هایی كه از استروژن و پروژسترون استفاده كرده اند، بسیار ناچیز است و تولید روزانه این هورمون ها در بدن انسان بسیار بیشتر از مقداری است كه ممكن است همراه با گوشت دام های درمان شده وارد بدن انسان شود.
یک قطعه ۵۰۰ گرمی از گوشت دام درمان شده با استروژن، حاوی مقدار استروژنی است كه ۱۵.۰۰۰ بار كمتر از متوسط تولید روزانه این هورمون در بدن مردان و چندین میلیون بار كمتر از میزان تولید آن در زنان آبستن می باشد. حتی در حساس ترین گروههای انسانی (پسران نابالغ)، مقدار استروژن اضافی كه از طریق مصرف گوشت دام درمان شده با این هورمون دریافت می گردد، ۱۰۰۰ بار كمتر از میزان تولید روزانه این هورمون است.
براساس تحقیقات فراوان، ائء نتیجه گیری كرده است كه نیازی به مطالعه بر روی باقیمانده استروئیدهای جنسی در گوشت دام ها احساس نمی شود چون نشان داده شده كه بالا ترین حد مواجهه با این هورمون ها (حتی در موارد استفاده غیرصحیح از آنها)، كمتر از میزانی است كه بعنوان حد خطرناک در نظر گرفته شود.

با توجه به توضیحات ارائه شده مشخص می گردد كه هورمون های رشد و استروئیدهایی كه به منظور تحریک رشد در دام و طیور مصرف می شوند برای اینكه بتوانند اثرات خود را اعمال نمایند، باید از طریق تزریق وارد بدن دام و طیور شوند و اینكه هر روز فقط در ایران به حدود ۶۰۰ میلیون قطعه جوجه گوشتی استروئید یا هورمون رشد تزریق شود، عملا غیرممكن است و حتی در صورت عملی بودن، عوارض سوء ناشی از استرس وارد شده به طیور خیلی بیشتر از اثرات مفید این هورمون ها در افزایش رشد می باشد.


پس باید دید كه علت شیوع این توهمات در بین افراد جامعه چیست؟ به نظر می رسد علت اصلی این امر، این باشد كه مردم شنیده اند كه یک جوجه گوشتی ۵۰ گرمی پس از گذشت حدود ۴۲ روز به وزن ۵/۲ كیلوگرم می رسد و بر این باروند كه صنعت طیور دارای یک حربه جادوئی برای این تولید بالا می باشد و این حربه جادوئی چیزی جز استفاده از هورمون ها نیست. این باور ذهنی مردم، باور درستی نیست و دلیل اصلی افزایش بسیار زیاد سرعت رشد جوجه های گوشتی، بكارگیری تغذیه صحیح و مناسب، رعایت اصول بهداشتی و از همه مهم تر اجرای برنامه های اصلا ح نژادی در طی سالیان دراز است.
پیشرفت های حاصله در امر تغذیه و اصلا ح نژاد جوجه های گوشتی، موجب افزایش سرعت رشد وكاهش دوره پرورش در دو دهه گذشته گردیده است به گونه ای كه سن كشتار جوجه های گوشتی از ۷۰ روز در اوایل دهه ۱۹۷۰ به ۴۰ روز در دهه آخر ۲۰۰۰ كاهش یافته است و مدت زمان لا زم جهت رسیدن به وزن مطلوب قابل عرضه به بازار هر ساله حدود نصف روز كاهش یافته است. متاسفانه این افزایش سرعت رشد طیور گوشتی مشكلا تی را به همراه داشته است. رشد سریع سبب اختلا لا ت متابولیكی (سندرم مرگ ناگهانی، اختلا لا ت و اشكالا ت اسكلتی و سندروم آسیت) و افزایش تلفات گردیده است و از طرفی موجب تجمع چربی در بدن طیورمی گردد كه به لحاظ اقتصادی به صرفه نبوده و مصرف آن توسط انسان موجب بروز بیماری های قلبی می شود. یكی از علل اصلی خسارات اقتصادی در صنعت پرورش مرغ گوشتی در سراسر دنیا سندرم مرگ ناگهانی (ثئث) میباشد كه در پرندگان دارای رشد بسیار سریع اتفاق می افتد و آسان ترین راه برای كاهش آن، كاهش سرعت رشد است و امروزه یكی از مباحث داغ صنعت پرورش طیور كه پس از صنعت نفت، بزرگترین صنعتی است كه بر روی آن در سراسر دنیا سرمایه گذاری می شود، به كارگیری روش های كاهش كنترل شده سرعت رشد در مراحل خاصی از دوره پرورش طیور می باشد، لذا مطرح شدن موضوع استفاده از هورمون ها در پرورش طیور به منظور افزایش سرعت رشد، موضوعی مضحک بنظر می رسد.
موضوع دیگری كه باعث بروز شبهاتی در مورد استفاده از هورمون ها در تولیدات دام و طیور شده است، عدم آگاهی كارگران واحدهای پرورش دام و طیور می باشد. مشاهده می شود كه بسیاری از كارگران این واحدها به دلیل عدم آشنائی با مواد افزودنی خوراک دام و طیور، بیشتر افزودنی های غذایی را به نام هورمون می شناسند و این موضوع را در مراودات خود با سایر افراد به آنها منتقل می كنند. مثلا در خوراک دام و طیور از مكمل های ویتامینی و معدنی و نیز مكمل های آمینواسیدی مثل متیونین و لا یزین استفاده می شود. ولی چون شناسایی و تشخیص این افزودنی ها برای كارگران واحدهای پرورش دام و طیور مشكل است و از طرفی كارشناسان و صاحبان این واحدها، فرصت و نیز تمایل كافی جهت شناساندن این مكمل ها به كارگران ندارند، این مواد در بین كارگران به اسم هورمون شناخته می شود.
در خاتمه به عنوان نتیجه گیری می توان چنین عنوان كرد كه در صنعت طیور هیچ نوع هورمونی برای افزایش رشد و تولید تخم مرغ استفاده نمی شود و به فرض استفاده از این هورمون ها، همان طور كه ذكر شد، باقیمانده این هورمون ها در بدن دام و طیور، هیچ گونه تاثیری بر روی سلا متی مصرف كنندگان این گوشت ها نخواهد داشت. ضمنا در بازار ایران اصلا هیچ گونه هورمون رشدی در مقیاس تجاری وجود ندارد كه بتوان آن را به منظور افزایش تولیدات دامی به كار برد.


تحقیقات نشان داده است كه برخلا ف دام های اهلی، با مصرف هورمون ها در طیور، مقادیر زیادی از خوراک تبدیل به ذخیره چربی در لا شه می گردد كه نه به نفع مصرف كننده و نه به نفع تولیدكننده می باشد.

به همین دلیل است كه هیچ كس از هورمون ها در جهت تولید بیشتر در صنعت مرغداری استفاده نمی كند. تنها در شرایط تحقیقاتی و آن هم برای بررسی اثرات فیزیولوژیک از هورمون ها استفاده می شود. این قبیل مسائل عمدتا از طرف گروه هایی عنوان می شود كه می خواهند از این طریق، منابع پروتئین دامی را آلوده معرفی نمایند. البته این تبلیغات مخالف در جای خود نیز مفید می باشد زیرا باعث می گردد كه تولید كنندگان پروتئین دامی و یا دست اندركاران مربوطه دقت بیشتری در رابطه با كیفیت محصولا ت تولیدی خود داشته باشند.


منبع:

مجله دنیای سلامت