رب انار

[دکتر نادر]

دكتر محمدحسين صالحي سورمقي

متخصص فارماكوگنوزي، عضو هيات علمي دانشكده داروسازي دانشگاه تهران

رب انار؛ ضد سرطان پروستات

رب انار بيشتر خواص آب اين ميوه را دارد اما خواص آب انار با خواص خود ميوه مشابه نيست؛ زيرا همان‌طور كه مي‌دانيد، انار مقداري آب‌ دارد و مقداري دانه كه اين دانه‌هاي چوبي، خودشان حاوي مواد ارزشمند و از جمله روغن هستند...

وقتي از انار، رب تهيه مي‌شود، اين دانه‌ها از آن جدا مي‌شوند و آب را غليظ مي‌كنند و رب آماده مي شود. رب انار بيشتر خواص آب انار را دارد اما از آنجا كه مجبوريم براي غليظ شدن آب را بجوشانيم، برخي از ويتامين‌هاي آب انار از جمله ويتامين c آن از بين مي‌رود اما قسمت عمده مواد موثر در رب انار باقي مي‌ماند. رنگدانه‌هاي موجود در انار از جمله تركيب‌هاي ارزشمندي هستند كه در رب باقي مي‌مانند و باعث قرمزي آن مي‌شوند. از جمله خواص مشترك بين رب و انار مي‌توان به خاصيت ضدسرطاني قوي به ويژه براي سرطان پروستات، خنثي‌كننده سموم كبدي و محافظ كبد، آنتي‌اكسيدان قوي و تا حدي كاهنده كلسترول و فشارخون اشاره كرد.

انار به 3 دسته ترش، شيرين و ملس تقسيم مي‌شود. اين انارها و رب آنها در 80 درصد موارد خواص مشترك و مشابهي دارند ولي در طب سنتي و كتاب ابوعلي‌سينا انار شيرين، بعد از آن انار نيم‌ترش يا ترش و شيرين و در نهايت، انار ترش ارجحيت دارند. انار، انواع گوناگوني دارد كه رنگ، طعم و اندازه آنها متفاوت است اما خواص اصلي و كلي آنها تقريبا در همگي مشترك است. جالب است بدانيد در ايران حدود 50 نوع انار داريم و آخرين مطالعات نشان داده‌اند كه موطن اصلي انار ايران است.

نكته مهمي كه در تهيه رب انار بايد مورد توجه قرار گيرد آن است كه دانه‌ها نبايد هنگام تهيه خيلي تحت فشار قرار گيرند زيرا سبب تلخ شدن آب انار مي‌شوند. بعد از جدا كردن آب انار در روش سنتي، آن را ساعت‌ها در ظروف مسي مي‌گذاشتند و زير آن، آتش روشن مي‌كردند تا غليظ شود. در روش صنعتي، اين زمان كوتاه‌تر شده است. رب انار چون حرارت مي‌بيند، اگر آلودگي يا قارچ يا كپكي داشته باشد، كلا از بين مي‌رود. آلودگي ممكن است زماني كه رب را در ظروف بسته‌بندي مي‌كنيم، وارد آن شود. اگر بعد از تهيه، رب در محيطي استريل قرار بگيرد و ظروف بسته‌بندي و انتقال‌دهنده بدون آلودگي باشند، رب احتياجي به نگهدارنده ندارد و مي‌توان آن را در يك حرارت متعادل نگه داشت. نگهداري رب در يخچال بهتر است ولي اگر از ابتدا رب آلوده نشده باشد و ظرف را تا لب پر كنيم و حتي روي آن را با روغن بپوشانيم تا چيزي حتي هوا نفوذ نكند، مي‌توان رب را در حرارت عادي آشپزخانه هم بدون آنكه كپك بزند، نگه داشت.

هفته نامه سلامت

[دکتر نادر]

خواص رُب انار

وقتی صحبت از رُب انار به میان می ‌آید، اشاره به همان خواص انار مطرح می ‌شود.
در کل، انار سرشار از ترکیباتی به نام " پلی‌ فنول‌ " ها است که باعث پایین آمدن کلسترول بد خون یعنی ldl شده و اجازه نمی ‌دهد صفحات چربی در عروق تولید شوند.
فراموش نکنید که انار، مواد مغذی بسیاری دارد؛ یعنی در هر 100 گرم از این میوه 240 میلی‌ گرم پتاسیم، 3 گرم فیبر، 13 میلی‌ گرم ویتامین ث، 80 درصد آب و 50 کیلوکالری انرژی یافت می ‌شود.
در ضمن، مقداری آهن دارد ولی به عنوان منبع آهن نمی ‌توان روی آن حساب کرد.
میزان قندش نیز به حدی است که باعث منع مصرف بیماران دیابتی نمی ‌شود.
درباره پلی‌ فنول‌ ها باید بگوییم که آن ها ترکیباتی هستند که در اکثر میوه ‌ها و سبزی ‌ها به خصوص شا‌توت و انگور قرمز وجود دارند و البته در انار بیشتر به چشم می‌ خورند.
در ضمن، اسید آلارژیک یکی از مهم ‌ترین ترکیباتی است که در میوه ‌های دیگر کمتر دیده شده اما ویژگی انار و رُب آن مربوط به وجود همین اسید است.
بعضی‌ ها نسبت به خوردن این میوه و رُب آن در طعم‌ های مختلف حساسیت نشان می‌ دهند ولی بهتر است بدانید که معده خود اسیدکلریدریک ترشح می‌ کند.
افراد معدودی هستند که با مصرف انار ترش یا رب انار ترش، معده‌ شان دچار مشکل می ‌شود زیرا ترشحات معده هر فرد نسبت به ترشی یک نوع عکس‌ العمل نشان می ‌دهد.
اسید معده فرآیند هضم غذا را به عهده دارد حال مصرف میوه‌ های ترش زمانی مانع هضم غذا می ‌شوند که فرد خود این علت را درک کند، یعنی مصرف رُب انار ترش یا ملس یا شیرین بسته به ذایقه و تحمل معده هر فرد می تواند پیامدهای مختلفی داشته باشد و این موضوع به خوب و یا بد بودن رُب انار بر نمی‌ گردد.
در حقیقت، انار خواص فراوانی داشته و طبیعتا رُب حاصل از آن نیز بدون فایده نخواهد بود. زیرا حدود 100 سال است که دنیا به خواص انار و مصارف درمانی آن پی برده است.

یادتان باشد که وقتی رُب این میوه تهیه می ‌شود، پلی ‌فنول و اسید آلارژیک آن در اثر حرارت از بین نمی‌ رود و تنها ویتامین c آن کاهش پیدا خواهد کرد؛ پس رُب انار نیز ارزش غذایی بسیار دارد؛ البته اگر از انار مرغوب و طی فرآیند بهداشتی تهیه شده باشد.
دکتر مسعود کیمیاگر - متخصص تغذیه و رژیم درمانی
هفته نامه سلامت