شير بدون لاکتوز، بدون عوارض گوارشي
آسوده بنوشيد؛ لاکتوز ندارد
شيرين، دختري سيزده ساله است که بعد از خوردن شير دچار نفخ و اسهال ميشود. به خاطر همين او هميشه با وجود اصرارهاي مادرش تمايلي به نوشيدن شير ندارد. مشکل شيرين در دنيا پديده نادري نيست. ميگويند نيمي از مردم جهان بعد از نوشيدن شير دچار اختلالات گوارشي ميشوند. در بدن اين افراد آنزيم لاکتاز به اندازه کافي وجود ندارد. لاکتاز آنزيمي است که موجب هضم قند شير يا همان لاکتوز ميشود. کساني که دچار کمبود آنزيم لاکتاز هستند بايد رژيم غذايي خودشان را تغيير دهند. اين افراد مجبورند يا کاملا قيد خوردن شير را بزنند و عطاي خواص شير را به لقايش ببخشند و يا اينکه اگر نگران سلامتي خودشان هستند بايد از محصولات لبني ديگري استفاده کنند. البته يک راه مدرن هم وجود دارد و آن استفاده از شير کملاکتوز است.
چه بايد کرد؟
براي شما که دچار مشکل کمبود لاکتاز هستيد چند راهحل وجود دارد. اول از همه به محض اينکه متوجه شديد شما هم اين مشکل را داريد تصميم نگيريد که «من ديگر لبنيات نميخورم». بهتر است شير را به صورت کم ولي با دفعات زياد بنوشيد. يک توصيه ديگر اينکه شير را سرد استفاده کنيد. شير با چربي زياد هم ميتواند به شما کمک کند. چربي زياد زمان عبور مواد از روده را افزايش داده و لاکتاز فرصت بيشتري براي هضم لاکتوز دارد. پس استفاده از شيرهاي پرچرب و بستني را فراموش نکنيد. شيرکاکائو و شيرهاي شيرين شده هم تاثير خوبي دارند. قندهاي اضافه شده به اين شيرها سبب توقف بيشتر شير در معده ميشود و انتقال آن را از معده به روده به تاخير مياندازد. شما ميتوانيد از محصولات لبني ديگر استفاده کنيد. ماست و پنير نمونههاي خوبي هستند. البته يک راه مدرن ديگر هم وجود دارد و آن استفاده از شير بدون لاکتوز است. اگر دوست داريد راههاي جديد را امتحان کنيد شايد اين بهترين راه باشد در اين صورت نه تنها از خوردن شير محروم نميشويد بلکه ديگر مجبور نيستيد مشکل کمبود لاکتاز را تحمل کنيد.
چرا کمبود لاکتاز مشکلآفرين است؟
با خوردن شير مقدار زيادي لاکتوز وارد بدن شما ميشود. لاکتوز يک قند ديساکاريد است يعني از دو منوساکاريد تشکيل شده است. روده کوچک ما فقط ميتواند منوساکاريدها را جذب کند. بنابراين بايد سيستمي در بدن ديساکاريد را تبديل به منوساکاريد کند. اين سيستم لاکتاز است. آنزيمي که موجب هضم لاکتوز ميشود. حالا اگر بدن شما دچار کمبود لاکتاز باشد؛ اين قند در روده کوچکتان تجزيه نميشود و به همان صورت وارد روده بزرگ ميشود. با ورود لاکتوز به روده بزرگ، محيط مناسبي براي رشد باکتريها فراهم ميشود. باکتريها دست به کار ميشوند و لاکتوز را تخمير ميکنند. گاز و اسيدهاي حاصل از اين تحولات سبب ايجاد نفخ و اسهال در شکم ميشود. غير از اسهال و نفخ، احساس تورم و بادکردگي در شکم و دلپيچه ناراحتيهاي ديگري هستند که در اثر نبود لاکتاز احساس خواهيد کرد.
لاکتاز از ابتداي تولد تا سنين کودکي در سيستم گوارشي توليد ميشود. اما بعضي از ما بعد اين دوران استعداد توليد لاکتاز را از دست ميدهيم. در اصطلاح علمي اين نقص ژنتيکي «عدم تحمل لاکتوز» ناميده ميشود. البته ممکن است کمبود لاکتاز به صورت ثانويه هم به وجود آيد. در اين صورت بدن شخص بعد از يک عمل جراحي رودهاي يا مصرف داروهاي خاص و يا در اثر يک بيماري به اندازه کافي لاکتاز توليد نخواهد کرد. مصرف مداوم داروهايي مثل آسپيرين و آنتيبيوتيکها ميتواند توليد لاکتاز را در بدن ما کاهش دهد. نوع ديگر اين نقص ژنتيکي به صورت مادرزادي است يعني نوزاد از بدو تولد توانايي ساخت لاکتاز را ندارد. نوع مادرزادي نداشتن تحمل لاکتوز در دنيا پديده نادري است.
به طور معمول افراد حساس به لاکتوز مقدار شير کمتري مصرف ميکنند اما اين کار خودبهخود حساسيت آنها را بالا ميبرد؛ چون بدن آنها احساس نياز کمتري به توليد لاکتاز ميکند و درنتيجه روز به روز مشکل آنها حادتر ميشود.
شيري که لاکتوزش کم است
مدتها طول کشيد تا متخصصان لبني توانستند راهي براي حل مشکل کمبود لاکتاز پيدا کنند. آنها بهترين راه را استفاده از شير کملاکتوز معرفي کردند تا همه بتوانند از خوردن شير لذت ببرند و از خواص شير محروم نشوند. 75 درصد لاکتوز اين شيرها به قندهاي سازنده آن تبديل شدهاند. اين قندها گلوکز و گالاکتوز هستند. باقي لاکتوز هم به وسيله مقدار کملاکتاز رودهاي هضم و جذب ميشود. شير کملاکتوز داراي گلوکز و گالاکتوز است به همين دليل هم نسبت به شيرهاي معمولي طعم شيرينتري دارد. همه قندهاي موجود در آن هم جذب ميشوند و اين موجب ميشود که ارزش غذايي مثل شيرهاي معمولي باشد. گلوکز اين شيرها به سرعت در بدن هضم ميشود.
گالاکتوز هم مثل گلوکز به خوبي جذب خون ميشود. اين قند به صورت گليکوژن در کبد ما ذخيره ميشود و جايي که ما نياز به قند پيدا ميکنيم به صورت گلوکز وارد خون ميشود. افزايش هيدراسيون خون هم از ويژگيهاي گالاکتوز است. به دليل اين خواص است که گالاکتوز را به عنوان يک قند رژيمي ميشناسند.
براي تبديل لاکتوز شير به قندهاي سازنده آن در صنعت ابتدا چربي شير را به اندازه استاندارد آن ميرسانند. شير را پاستوريزه ميکنند. در شرايط دمايي و مدت زمان مناسب شير را تحت تاثير دوز معيني از آنزيم لاکتاز تجاري قرار ميدهند. در اين مدت زمان لاکتوز شير تبديل به قندهاي سازندهاش ميشود و تقريبا 75درصد لاکتوز آن تجزيه ميشود. در مرحله آخر شير را پاستوريزه ميکنند تا آنزيم آن غيرفعال شود. اين محصول بعد از سرد شدن بستهبندي ميشود. شير کملاکتوز براي تمام گروههاي سني و نوزادان قابل استفاده است.
عضو تحریریه علمی ایران سلامت
علاقه مندي ها (Bookmarks)